İSTANBUL - Türkiye ile İran arasında taşımacılıkta yaşanan krizi sürüyor. İran’a taviz vermemek konusunda kararlı olan Türkiye, transit yükler için İran’ı bypass edecek alternatif güzergahları belirledi. Transit taşımalar için Gürcistan- Azerbaycan hattı kullanılacak, Bakü’den direkt Türkmenbaşı’na yeni bir Ro Ro hattı açılacak.
İran’ın geçiş ücreti alınmasına rest çeken Türkiye’ye sert uygulamalarla yanıt vermesiyle iki ülke arasındaki kriz hat safh aya ulaştı. Geçtiğimiz hafta İran’ın transit taşımalarda Türk TIR’larından tek yönde 750 dolar geçiş ücret alması üzerine Türkiye de transit geçen İran plakalı araçlardan almaya başlamıştı. İran da bunun üzerine tepki olarak 750 dolarlık geçiş ücretini 1500 dolara çıkardı. Bu gelişme üzerine Türkiye ise ülkeden transit geçen İran TIR’larından 1500 dolar almaya başladı. Son olarak geçtiğimiz pazartesi günü İran’ın Türk TIR’larından litre başına aldığı yakıt ücretini 1 dolardan 2 dolara çıkarmasıyla nakliyeciler yeni güzergah arayışına girdi.
Yeni bir Ro-Ro hattı kuruluyor
Transit taşımalarda İran’ı by-pass etmek için alternatif güzergahlar üzerinde çalıştıklarını ve yeni bir Ro-Ro hattı kurmak için görüşmelere başladıklarını belirten Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Çetin Nuhoğlu, şu açıklamayı yaptı. “İran’a bu konuda taviz vermemekte kararlıyız. Şu anda İran’a alternatif güzergahlar üzerinde çalışıyoruz. Azarbaycan- Gürcistan hattı alternatif hat olarak taşımacılarımıza öneriliyor. Şu anda Hazar geçişi konusunda UND oradaki görüşmelere başladı. Kendi Ro-Ro’su ile veya ortak Ro-Ro’lar ile yeni bir hattı kuruyoruz. Türkmenistan’a güçlü bir hat kuruyoruz. Bakü’den direkt Türkmenbaşı’na olacak bu hat. Çalık Holding Türkmenbaşı’nda yeni bir liman yapıyor, önümüzdeki sene bitirecek. Ama şu anda mevcut liman bu işe için elverişli. Hem Ekonomi hem de Ulaştırma Bakanlığı Türkmenler ve Azerbaycanlılarla bu yol üzerindeki engellerin kaldırılması konusunda çalışıyor. UND olarak da biz oradaki şu anda mevcut olan şirketle beraber projelerin geliştirilmesi çalışmalarına başladık.”
‘Gürcistan-Azerbaycan hattında bekleme süresi daha kısa’
Gürbulak’ta yaşanan kriz sebebiyle alternatif Sarp ve Türkgözü üzerinden taşımaların başladığına dikkat çeken Nuhoğlu, Sarp Sınır Kapısı’nda günlük araç kapasitesinin 500, bekleme süresinin de 16-20 saat olduğunu belirtti. Türkgözü Sınır Kapısı’nın kapasitesinin ise 50 araç olduğunu belirten Nuhoğlu, beklemeksizin geçişler yapılabildiğine dikkat çekti. Nuhoğlu, “Bakü-Türkmenbaşı Ro-Ro seferleri ise 40 araç kapasiteli gemi ile karşılıklı olarak 2 günde bir yapılabiliyor. Gemi sayısı ve kapasitenin artırılması konusunda sonuç alınmak üzere İran-Türkmen sınır beklemeleri sebebiyle 20 güne ulaşan İran transit taşıma yerine 7-15 günde tamamlanan Gürcistan-Azerbaycan güzergahı kullanımını tavsiye ediyoruz” dedi.
Gürcistan ve Azerbaycan’da daha ucuza yakıt alabilecekler
Sarp Sınır Kapısı ile Azerbaycan’a giriş noktası olan Kırmızıköprü Sınır Kapısı arasındaki mesafe 490 km. Bu mesafe, Türkgözü ile Kırmızıköprü arasında ise 240 km. Gürcistan içinde motorinin ortalama litre fiyatı 1.20 dolar. Sarp Sınır Kapısı sonrasındaki güzergah yıl boyunca açık tutuluyor. Sarp ya da Türkgözü Sınır Kapısı üzerinden yapılan girişlerde, şayet Gürcistan transit geçilmekte ise 200 Lari (yaklaşık olarak 260 TL) yol geçiş bedeli ödeniyor. Kırmızıköprü’den Azerbaycan’a giriş yapıldıktan sonra, Bakü’ye olan mesafe 500 km. Azerbaycan’da da motorinin litre fiyatı ortalama 0.77 dolar. Azerbaycan’a ikili taşıma yapacak transit geçecek araçlar Azerbaycan gümrüğüne, ADR kapsamı dışındaki eşya taşımaları için 37 tona kadar 400 dolar, 37-40 ton arası 480 dolar, 40 tondan sonrası için 560 dolar ödeme yapıyor. Türkmenbaşı Limanı’na Ro-Ro fiyatı ortalama 1500 dolar, Atrau Limanı’na Ro-Ro fiyatı ortalama 1600 dolar.
