Son yıllarda Türkiye'nin ihracat şampiyonu olan otomotiv sektörü, sadece toplam ihracatı, ihracatındaki artış hızı ile değil, ihracatta birim değeri artışı ile de diğer sektörlerden ayrışıyor. Bu sektörün ihracatına konu olan otomobil, kamyon, traktör gibi ürünlerin kilo fiyatı, genel ihracatın aksine geçen yıl önemli artışlar gösterdi.
TİM'in Dış Ticaret Raporu'na göre Türkiye'nin ihracatında, ihracata konu malların birim değerinde düşüş yaşanıyor. Son iki yıla bakıldığında, 2016'da, 2015'e göre sadece 4 faslın ihracatında birim değer yükseldi. Bu fasılların üçü otomotivde!
2014 yılında Türkiye'nin ihracatı miktarda yüzde 5.5, 2015'te yüzde 2 ve 2016'da 3.7 artarken, birim değerde sırasıyla yüzde 1.6, yüzde 10 ve yüzde 4.6 düşüş oldu. 2010 tarihi 100 kabul edilerek oluşturulan endekse göre 2016 itibariyle endeks değeri miktarda 135.6 iken, birim değerde yüzde 92.3 düzeyinde. Yani Türkiye 2010'a göre 35.6 birim daha fazla mal ihraç ederken, gelirinde (birim değerde) geriye gitmiş ve endeks, 2010'un bile altına gerilemiş. Bu genel trend, doğal olarak birçok sektörde de böyle. Ancak bu trendden ayrılan sadece bir sektör var, o da otomotiv!
2016 yılı rakamlarına göre ihracatı 1 milyar dolar ve üzeri 23 fasıl var. Bu fasıllar, Türkiye'nin ihracatını sürükleyen mal gruplarını oluşturuyor. Bu fasıllarda birim değerin değişimi, ihracatın toplam rakamına da kayda değer ölçüde etki edebiliyor. Örnek, otomobil ihracatı 8.4 milyar doları bulduğu için bu fasıl ihracatındaki küçük oranlı artışlar toplam ihracat rakamını etkiliyor. TİM raporunda yer alan verilere göre 2016'da 23 fasıldan 19'unun birim değerinde düşüş oldu. Artış olan sadece 4 fasıl bulunuyor. Bu fasıllardan üçü 'otomotiv' sektöründe. Biri ise 'makine' grubunda yer alıyor.
Kamyonun kilosu 7.28 dolar
Rapordaki verilere göre birim değerini en çok artıran fasıl kamyon oldu. 2015'te Türkiye kamyonun kilosunu 6.89 dolara ihraç ediyordu. 2016'da bu rakam yüzde 5.7 artarak 7.28 dolar oldu. Türkiye, 2015 yılında otomobilin kilosunu 8.31 dolara ihraç ediyordu. 2016'da bu rakam yüzde 4.7 artarak 8.70 dolara çıktı. Türkiye'nin kamyon ihracatı 4.6 milyar dolar düzeyinde.
Makineden tek fasılda artış
Otomotivdeki bu artış yan sanayide de gerçekleşti. Daha düşük oranlı olmakla birlikte kara yolu taşıtları aksam ve parçalarının ihracatında kilo değeri 4,37 dolardan 4,38 dolara çıktı. Türkiye'nin kara yolu taşıtları için aksam ve parçaları ihracatı da 3.9 milyar dolar düzeyinde.
Rapordaki verilere göre 2015'ten 2016'ya otomotiv sektörünün sadece bu üç faslında değil, ihracatı milyar doların altında kalan traktörde kilo fiyatı 6.11 dolardan 7.14 dolara, römorkörlerde 2.77 dolardan 2.83 dolara yükseldi. Otomotivde sadece minibüs ve otobüste düşüş görüldü ve kilo fiyatı 11.64'ten 11.08'e geriledi.
Otomotiv dışında milyar dolarlık ihracat yapılan diğer fasıllardan sadece birinde, makine sektörünün, 'motorlar için parçalar' faslında da ihracat birim değeri yüzde 1.4 artışla 17,99 dolardan 18,25 dolara çıktı.
Türkiye'nin ihracatında kilosu en değerli ürün 283.43 dolarla turbojetler gaz türbinleri; 172.50 dolarla motorlu taşıtlar için aydınlatma ve işaret cihazları, 47.41 dolarla motorlu kara taşıtları aksam ve parçaları, 33.23 dolarla kadın bluz ve gömlekleri olarak sıralanıyor.
Kaynak: İbrahim EKİNCİ / DÜNYA
