Türkiye, TRACECA'da mühim rol oynuyor
TRACECA Genel Sekreteri Zhantoro Satybaldyev, “Türkiye hem ekonomi ve ulaşımda, hem de başka alanlarda diğer TRACECA ülkeleri için çok büyük bir tecrübe alanı olabilir” dedi.
Türkiye TRACECA Birliği çerçevesinde yer alan ülkeler platformunda son dönemlerde ön plana çıkıyor. Dünyada yaşanan mali krize rağmen ulaşım sektöründe gösterdiği yükselişle birçok ülkeye göre yıldızı parlayan Türkiye’nin TRACECA’daki konumuna ve TRACECA’nın 2015 stratejisi üzerine TRACECA Genel Sekreteri Zhantoro Satybaldyev, Deniz Haber Ajansı’na özel açıklamalarda bulundu.
TRACECA'da görev aldığınız süreçte ne gibi hizmetlerde yer aldınız?
Avrupa Komisyonu Topluluğu ile beraber Avrupa, Kafkas ve Asya kültürlerinin ulaşım sorunlarını gidermek ve Doğu-Batı koridorunu bütünleştirmek adına birçok projede görev aldım. TRACECA birliğinin oluşturulma düşüncesi 1992 yılında oluşmuştu, faaliyete geçirilmesi de 1993 yılına tekabül etti. Açıkçası bu göreve geldiğimde bir takım sıkıntılarım vardı. O zamanlar herkesin TRACECA’nın ulaşım sektöründe Doğu-Batı arasında bir reform gerçekleştirmesi gerektiğine dair kaygıları vardı, birçok projenin üretilip faaliyete sokulması gerekiyordu. 1993 yılından 2009 yılına kadar TRACECA’da çok büyük işler yapıldı, problemler çözüldü. Ancak bence sorunlar yine de var. Sınırların kesilmesinden tarifeler kullanımına kadar, hatta gümrük geçişlerinde yaşanan problemler çözülmeyi bekliyor. Ancak zaman içerisinde birçok sorunun çözüldüğünü gördüğüm için, diğer konularda da olumlu bir sonuç alınacağını düşünüyorum.
Ülkeler arasında transit geçişlerde sıkıntılarda belirli bir aşamaya gelindi mi?
Dünyadaki ülkelere bakıldığında birçoğunun hukuk sistemi ile siyasi otoritelerinin farklılık gösterdiği görülmektedir. Bu ülkeler içerisinde siyasi irade vardır ve bu da söz konusu olunca işin netliğini belirlemek zaman alıyor.
Türkiye’nin TRACECA’daki konsepti ve konumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Türkiye TRACECA’da yer alan bir ülke olarak hem bu bölgede, hem de dünyada çok mühim bir rol oynuyor. Türkiye hem ekonomi ve ulaşımda, hem de başka alanlarda diğer TRACECA ülkeleri için çok büyük bir tecrübe alanı olabilir. TRACECA’da iki tane Avrupa toplumu olan ülkemiz var. En liberal ekonomisi olan ülke Türkiye’dir, liderdir. TRACECA toplantısında da diğer ülkelere Türkiye’nin hem ekonomisinin liberazasyonunda, hem de ulaştırmanın iyileştirilmesindeki tecrübesinden yararlanılması gerektiğini söylemiştim. Türkiye büyük yük potansiyeli olan bir devlettir. Bazı ülkeler arasında bu anlaşmaya adımlar atıldı, burada pozitif işler yapıldı. Bu tarihin yeniden tazelenmesidir. Harika bir tarifle galiba tarihi İpek Yolu; Türkiye’den geçerek Orta Asya’ya, oradan da Çin Seddi’ye geçecek.
TRACECA’nın önümüzdeki dönemde ne gibi reformları ya da ne gibi alt yapı çalışmaları var?
En önemlisi bundan sonra koordinasyon işler, ülkeler arası koşulların daha iyi seviyeye çıkarılması olacak. Öteki taraftan bizim koridorumuzun daha celbedici olması adına çalışmalar başlattık. Verdiği hizmet olarak da bizim koordinasyonumuza daha çok yük taşınsın. En yakın zamandaki hedefimiz tüm ülkelerin ekonomisinin kendini daha yükseklere çıkarmasıdır. Bu yıl zaten TRACECA’da bu konularda görüşüldü. Yani alışveriş yalnızca para üzerinden yapılmıyor, bu bir medeniyet kültürdür. Bu konuda da gerek TRACECA ülkeleri, anlaşma için birbirine doğru ilerlemeli ve birbirini çalıştırmak için ortak bir yol bulmalıdır.
Peki, TRACECA’nın 2015 stratejileri arasında neler bulunmaktadır?
Mayıs 2006 tarihinde Sofya’da yapılan 5. Bakanlar Konferansı’nda onaylanan TRACECA 2015 stratejisinde TRACECA’ya üye ülkelerin TRACECA programı çerçevesinde 2015 yılına kadar tüm ulaştırma modlarının geliştirmesinde ele alacakları temel öncelikler belirlenmeye çalışılmıştır. Oluşturulan strateji gerek AB ile TRACECA ülkelerinin kendi aralarında sürdürebilir, güvenli, verimli ve entegre çok modlu ulaştırma sistemini sağlamayı hedeflemektedir. Bu anlamda kısa vadeli planlarımız arasında ulaştırmanın kurumsal boyutunun geliştirilmesi ve modernize edilmesi ile ulusal finans programlarının geliştirilmesi, öncelikli projelere bölgesel ve uluslar arası kaynakların yönlendirilmesi ve Kamu Özel İşbirliği’nin teşvik edilmesi yer almaktadır. Orta vadeli projeler arasında alt yapı şebekelerinin entegrasyonu, kesintisiz çok modlu taşımacılık zincirinin oluşturulması; uzun vadeli projeler arasında ise bölgede adil ve açık bir hava taşımacılık pazarının oluşturulması yer almaktadır. Böylelikle AB ile TRACECA bölgesi arasında hava trafik yönetiminin entegrasyonu sağlanacaktır.
Bu projelerin uygulanmasında kullandığınız eylem planlarınız nedir?
Hazırladığımız eylem planlarının periyodu iki yıllık süreçleri kapsamaktadır. 2010-2012 ve 2013-2015 eylem planları ve periyodik geliştirme raporlarımız hazırlanmaktadır. Ayrıca AB komisyonu tarafından TRACECA programı kapsamında finanse edilen projeler ve ISC TRACECA faaliyetleri stratejinin uygulanmasına kanalize edilmektedir.
TRACECA ülkelerinin arka bahçeleri yaklaşık dünya nüfusunun yarısına denk geliyor. Mesela Çin’e kadar uzanan bölümde 1 buçuk milyar insan yaşıyor. Hindistan’da ise 1 milyara yakın insan yaşıyor. Dünya nüfusunun bir anlamda yüzde 40’ı TRACECA ülkelerinin içerisinde bulunan bir ortam olması halinde. Bu anlamda TRACECA ülkelerine komşu ülkelerin ulaşımına yönelik ilerisi için bir alt yapı çalışması var mı?
Bu çok enteresan bir konu. TRACECA ülkelerinin arka bahçeleri yani komşuları bizim için çok önemli bir meseledir. Örneklediğiniz Çin doğrudan doğruya dünya ekonomisini etkileyen bir ülkedir. Dünyada mali kriz olduğunda yegâne bir ülke olan Çin ölü ekonomisini yeniden canlandırmak için çalıştı. Yani TRACECA ülkeleri Çin’in tecrübelerini yakından öğrenir ve kendi tecrübelerini bu konuda çalışırsa bir şeyler başarılabilir.
TRACECA Nedir?
Transport Corridor Europe Caucasus and Asia kelimelerinden gelen Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaşım Koridoru’dur. TRACECA Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerini Kafkasya ve Karadeniz üzerinden Avrupa’ya bağalamak amacıyla Avrupa Birliği önderliğinde üye ülkeler tarafından oluşturulan bir Doğu-Batı koridorudur. TRACECA ilk olarak Mayıs 1993 tarihinde Brüksel’de Avrupa Topluluğu Komisyonu ile üç Kafkasya ve beş Orta Asya Cumhuriyeti Ticaret ve Ulaştırma Bakanları’nın katıldığı bir konferansta formüle edilmiştir. TRACECA bölgede ticaretin ve ulaştırmanın iyileştirilmesini, Kafkasya ve Orta Asya ülkelerinin demir yolu, denizyolu ve karayolu taşımacılığını kapsayan çok modlu bir alternatif ulaşım koridoru üzerinden Avrupa ve dünya pazarına ulaşma imkânını arttırmayı amaçlamaktadır.
