Reel sektörü kur riskine karşı korumak amacıyla dövizle borçlanmaya sınırlama getiren düzenleme yarından itibaren uygulamaya geçirilecek.
Derlenen bilgilere göre, reel sektörün dövizdeki iniş çıkışlara karşı korunması, kurda oynaklık ve risk priminin azaltılması amacıyla döviz geliri olmayan küçük ve orta ölçekli şirketler yeni dönemde dövizle borçlanamayacak.
2 Mayıs'ta yürürlüğe girecek "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Bakanlar Kurulu Kararı" kapsamında, döviz geliri olmayan Türkiye'de yerleşik kişiler, yurt dışından ve yurt içinden döviz kredisi temin edemeyecek.
Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye'de yerleşik finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri, kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon dolar veya üzerinde olan Türkiye'de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri kapsam dışı tutulacak.
Ayrıca, yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileriyle belirli gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların finansmanı için kullanılacak döviz kredileri de düzenleme kapsamı dışında olacak.
Kamu-özel işbirliği muaf tutuluyor
Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere yönelik faaliyetlerle ilişkili olarak ihaleyi kazanan Türkiye'de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayisi projelerini üstlenen Türkiye'de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredilerinde bu şart aranmayacak. Kamu-özel iş birliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekte görevli Türkiye'de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri de muafiyet kapsamında değerlendirilecek.
Diğer taraftan devletin alım garantisi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yatırımların finansmanında kullanılacak döviz kredilerinde döviz geliri şartı aranmayacak. Özelleştirme ihaleleriyle bedeli döviz olarak belirlenen kamu ihalelerini kazanan Türkiye'de yerleşik kişilerce temin edilecek krediler de kapsam dışı olacak. Ayrıca, yeni bir şirket payı alımı amacıyla kurulan ve bunun haricinde herhangi bir faaliyeti olmayan Türkiye'de yerleşik kişilerce temin edilecek döviz kredileri düzenleme kapsamında olmayacak.
Döviz geliri olanlara 3 yıl düzenlemesi
Döviz geliri olan Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışından ve yurt içinden kullanacakları döviz kredilerinde, kullanıcının kredi bakiyesinin 15 milyon dolarının altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarıyla mevcut kredi bakiyesi toplamı, son 3 mali yılın döviz gelirleri toplamını aşamayacak.
Kredi bakiyesinin son 3 mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda yurt içinde bankalardan, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinden kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağrılacak veya Türk lirası krediye dönüştürülecek.
Türkiye'de yerleşik gerçek kişilerce yurt içinden ve yurt dışından döviz kredisi kullanılamayacak. Türkiye'de yerleşik kişiler açısından ise yurt içinden ve dışından dövize endeksli kredi kullandırılamayacak.
Bankalar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kendi teamülleri çerçevesinde yurt dışından kredi temin etmeleri serbest olacak.
Yurt içinden temin edilen krediler konusunda, Türkiye'de yerleşik kişilerin ithalat ve ihracat rejimlerine göre emtia kredisi açmalarında da serbesti uygulanacak.
Kararın yürürlüğe girdiği tarihte açık bulunan ve kredi bakiyesi 15 milyon doların altında olan Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından yurt içinden veya yurt dışından temin edilmiş döviz kredileriyle dövize endeksli krediler, döviz kredisi olarak yenilenmeyecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kullanılan söz konusu krediler, kredi bakiyesi hesaplamasına dahil edilecek.
Büyük şirketlerin döviz borcuna ilişkin çalışmalar
Öte yandan küçük ve orta ölçekli şirketlere yönelik tedbirlerin ardından kur riski yönetimine ilişkin çalışmaların ikinci aşamasını büyük ölçekli şirketler oluşturuyor.
Merkez Bankasınca 15 milyon dolardan fazla döviz borcu bulunan 2 bin 118 şirket için veri tabanı ve düzenleme çalışmalarının yılın ilk yarısında tamamlanması planlanıyor.
Yürütülen çalışmalar çerçevesinde bir risk haritası oluşturulacak ve yeni mevzuat bu risklerin en etkin şekilde yönetilebilmesi için dinamik bir yapı ortaya koyacak.
