Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre eylül ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 0,65 artış gösterdi. Yıllık enflasyon ise yüzde 11,20 seviyesine çıktı.
Tüketici fiyatları hakkında değerlendirmede bulunan ekonomistler, döviz kurlarındaki gelişmelerin gecikmeli etkileri, petrol fiyatları ve mevsimsel bazı kalemlerdeki artışlar nedeniyle yıllık enflasyonda çift hanenin görülmeye devam ettiğini söylerken, yıl sonunda bu rakamın tek haneye inebileceğini, ve hükümetin geçen hafta açıkladığı Orta Vadeli Program'daki yüzde 9,5'lik tahminin görülebileceğini ifade ettiler.
Bunun kalan üç ayda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) para politikasında sıkı duruşunu sürdürmesi gerektiğini vurgulayan ekonomistler, gıda komitesinde alınacak kararlarla gıda fiyatlarının düşürülmesinin önemli olduğunu ve baz etkisinin de enflasyonda düşüşe katkı sağlayacağını dile getirdi.
Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz: Üretici fiyatları eylülde ayında zirveye ulaştı
Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, bugün rahatlatıcı bir enflasyon verisiyle karşılaşıldığını çünkü baz etkisiyle aralık ayında dezenflasyon sürecinin başlayacağını söyledi.
Dezenflasyonun gelecek yılın ilk çeyreğinde de süreceğini tahmin eden Yılmaz, ancak asıl önemli gelişmenin 2018 yılının ikinci yarısında enflasyonun nasıl hareket edeceği olduğunu ifade etti.
Yılmaz, bunun da önemli ölçüde üretici fiyatlarının seyrine bağlı bir konu olduğunu belirterek, "Son aylarda üretici fiyatları ortalamanın üzerinde artıyordu. Çünkü; uluslararası piyasalarda kaliteli demir ve ham petrol fiyatları yükseldi. Küresel çapta artan üretici fiyatları da tedarik zinciri üzerinden ithal mal fiyatlarını etkiledi." dedi.
Bu ay piyasanın üretici fiyatlarının yüzde 1 artmasını beklediğini ancak artışın yüzde 0,24 seviyesinde gerçekleştiğini bildiren Yılmaz, yıllık anlamda üretici fiyatları enflasyonunun yüzde 16,3'te yatay kaldığını dile getirdi.
Ekonomist Yılmaz, şöyle devam etti:
"Üretici fiyatları enflasyonunun eylül ayında zirveye ulaştığını düşünüyoruz. Tüketici enflasyonunda aralık ayı için beklediğimiz keskin geri çekilmenin üretici enflasyonunda kasım ayında belirmesini beklemekteyiz. Eğer önümüzdeki aylarda üretici fiyatları yine ortalama altında artış kaydederse gelecek yıl dezenflasyonun yılın ikinci yarısında sürmesi mümkün hale gelebilir. Mart-nisan döneminde üretici fiyatları enflasyonunun yüzde 8 bandına iyileşmesini öngörüyoruz. Üretici fiyatlarında ise zirveye yakın seyrettiğimiz görüşündeyiz."
"Sıkı para politikası korunacak"
Kur şokunun tamamlanması, özellikle eurodaki değer kaybının gelecek dönemde dayanıklı mal fiyatları üzerinden dezenflasyona yardım edeceğini söyleyen Yılmaz, dayanıklı mal enflasyonundaki düşüşün de hem manşet hem de çekirdek enflasyonu aşağı çekeceğini vurgulayarak, Merkez'in enflasyon anketinde beklentilerin henüz iyileşmediğine işaret etti.
Yılmaz, bu nedenle geçmiş enflasyon verileri yerine geleceğe dönük enflasyon beklentilerinin odak noktası haline geldiğini belirtti.
Beklentilerin doğrudan fiyatlama davranışı üzerinde etkiye sahip olduğunu dile getiren Yılmaz, "Bu nedenle Merkez Bankası'nın enflasyon beklentilerinde iyileşme görene kadar sıkı para politikasını koruyacağını düşünüyoruz." dedi.
Yılmaz, yıl sonunda enflasyonun OVP hedefleri dahilinde gerçekleşmesinin güçlü bir olasılık olduğunu vurguladı.
Ancak asıl önemli olanın tek haneye düşecek enflasyonun bu seviyelerde istikrar kazanması ve seneye de OVP hedefleri doğrultusunda gerçekleşmesi olduğunu belirten Yılmaz, "Bunun için sıkı para politikasının korunması ve enflasyon beklentilerinin iyileşmesi belirleyici konumda. Gıda komitesinde alınacak tedbirler de gıda fiyatları üzerinden enflasyondaki oynaklığı destekleyecektir. Örneğin Endonezya, gıda komitesinin işlevselliği açısından akla gelen ilk örnek." ifadelerini kullandı.
TSKB Ekonomik Araştırmalar Grup Yöneticisi Can Uz: Enflasyonun inmesi için gıda fiyatları gerilemeli
TSKB Ekonomik Araştırmalar Grup Yöneticisi Can Uz da, yılsonunda enflasyonun OVP'de hükümet tahmini olan yüzde 9,5 ile uyumlu gelmesinin olası olduğunu söyledi.
Para politikasında sıkı duruşun yanında, enflasyonun inmesi için yıllık yüzde 12,5 seviyesinde bulunan gıda fiyatlarının da gerilemesinin gerektiğini vurgulayan Uz, "Resmi Gazete'de bugün yayınlanan gıda paketleme/taşımacılık tedbirlerinin uygulanması mevcut kayıp/kaçak oranının azalması için önemlidir. Ancak bu uygulama ile doğacak maliyetlerin hibe, sübvansiyon gibi finansman olanaklarıyla nihai fiyatlara yansıtılmasının da önüne geçilmesi gerekmektedir." dedi.
T-Bank Başekonomisti Dr. Veyis Fertekligil: Enflasyonun yılı tekli hanelerde kapatması biraz zor
T-Bank Başekonomisti Dr. Veyis Fertekligil ise enflasyonun beklentilerden biraz düşük geldiğini, bunda gıda fiyatlarındaki düşüşün etkisi olduğunu söyledi.
Hükümetin gıda sektörüne ilişkin bazı önlemleri ve havaların eylül ayında da iyi gitmesinin bunda etkili olduğunu belirten Fertekligil, ancak diğer gruplardaki artış hızının oldukça belirgin olduğuna dikkati çekti.
Fertekligil, çekirdek enflasyonun direncini koruduğunu ve yüksek seyrini devam ettirdiğini ifade ederek, "Bu da enflasyonda yükseliş eğiliminin korunduğunu gösteriyor. Olumlu haber ise üretici fiyatlarının aylık bazda biraz gevşemesi ancak yıllık oran hala yüzde 16'larda." dedi.
Yılsonu enflasyonunun hala yüzde 10 civarında olacağını tahmin eden Fertekligil, şunları kaydetti:
"Enflasyon OVP'den biraz yüksek gelebilir. Yüzde 9,5'larda tutmak için son üç ayda enflasyonun daha düşük gitmesi lazım. Döviz kurları, petrol tarafında baktığımızda bu zor. Ayrıca gıda fiyatlarındaki durum da önemli. Hükümetin bu konuda bazı çalışmaları var, bunlar kısa zamanda yürürlüğe girerse belki gıda tarafındaki artış sonbaharda biraz dizginlenebilir. Bu arada petrol, doğalgaz ve elektik gibi ürünlere zam gelmemesi lazım. Bu arada, KDV indirimlerinin sona ermiş olması ilgili sektörlerde fiyat artışlarına neden olabilir. Sonuçta ekim ve kasım enflasyonu yıllık bazda yükselmeye devam edebilir. Aralıkta ise baz etkisiyle düşüş olabilse de tekli hanelerde kapatması biraz zor görünüyor."
Abank Başekonomisti Serdar Şenol: Ekim ayı enflasyonu önemli
Abank Başekonomisti Serdar Şenol da eylül ayı enflasyonunun piyasa beklentisine paralel gerçekleştiğini belirtti.
Enflasyon göstergelerinde manşet görünümün nispeten ılımlı olsa da, çekirdek görünümde fiyatlama davranışına dair bozulmanın devam ettiğini ve hizmet sektöründe fiyat artışlarının sürdüğünü ifade eden Şenol, "TCMB'nin yılın kalanında faiz değişimine gitmesini mevcut enflasyon koşulları altında mümkün görmüyorduk. Eylül ayı TÜFE gerçekleşmesi de bu beklentimizi değiştirmedi. Ekim ayı gerçekleşmesi bizce daha önemli olacaktır." dedi.
