Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, geçen ay tüketici fiyatlarının yüzde 2,08 arttığı ve yıllık enflasyonun 0,70 puan yükselerek yüzde 11,90 olduğu, bu dönemde gıda yıllık enflasyonunun işlenmiş gıda fiyatları kaynaklı olarak yükseldiği bildirildi.
TCMB tarafından yayımlanan Ekim Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, ekimde tüketici fiyatlarının yüzde 2,08 arttığı ve yıllık enflasyonun 0,7 puan yükselerek yüzde 11,90 olduğu hatırlatıldı.
Bu dönemde gıda yıllık enflasyonunun işlenmiş gıda fiyatları kaynaklı olarak yükseldiği belirtilen raporda, petrol ve diğer girdi fiyatları ile döviz kurundaki gelişmelerle enerji fiyatlarının son aylardaki yüksek artış eğilimini sürdürdüğü kaydedildi.
Raporda, temel mal enflasyonunun döviz kuru gelişmelerinin yanı sıra beyaz eşya ile mobilya sektöründeki geçici vergi indirimlerinin geri alınmasının etkisiyle yükseldiği, giyim grubundaki yöntem değişiminin yukarı yönlü etkisinin azalarak da olsa sürdüğü belirtildi.
Hizmet grubunda yıllık enflasyonun önemli bir değişim göstermediği aktarılan raporda, "Bu çerçevede çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi temel mal grubu öncülüğünde yükselmiştir." denildi.
"Enflasyonun ana eğilimindeki yükseliş ekimde de sürdü"
Raporda, alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, ekimde bir önceki aya göre temel mal ve enerji gruplarının katkısının sırasıyla 0,52 ve 0,12 puan arttığı, diğer alt grupların katkılarında ise belirgin bir değişim olmadığı belirtilerek, şunlar kaydedildi:
"Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin 3 aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğilimindeki yükselişin ekimde de sürdüğü gözlenmiştir. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda bir iyilmiktar eşirken, temel mal grubunda hızlı bir yükseliş kaydetmiştir. Bu yükselişte beyaz eşya ile mobilya sektöründeki geçici vergi indirimlerinin geri alınması ve giyim grubundaki ağırlık yöntemi değişikliği etkili olurken, bu etkiler arındırıldığında daha sınırlı da olsa yükselişin sürdüğü görülmüştür.
Ekim ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,42 artmış, grup yıllık enflasyonu sınırlı bir artışla yüzde 9,63 olmuştur. Bu dönemde, yıllık enflasyon ulaştırma grubunda artarken diğer alt gruplarda yatay seyretmiştir. Ulaştırma hizmetleri fiyatları akaryakıt fiyatlarındaki artışlara paralel olarak aylık bazda yüzde 1,07 oranında yükselmiştir. Bu gelişmede, taksi ve dolmuş ücretlerindeki artışlar öne çıkmıştır. Bu dönemde, kira yıllık enflasyonu yüksek seviyesini korumuştur. Lokanta-otel grubu yıllık enflasyonu yatay seyrederken, alt gruplarından yemek hizmetlerinde enflasyon yükselmiş, konaklama hizmetlerinde ise gerilemiştir."
Temel mal grubu yıllık enflasyonunun ekim ayında 1,61 puan artarak yüzde 14,31'e ulaştığı anımsatılan raporda, yıllık enflasyonun tüm alt gruplarda yükseldiği, giyim grubundaki yükselişte ağırlık yapısındaki değişimin etkisinin belirleyici olduğu vurgulandı.
Dayanıklı mal enflasyonunun, döviz kuru gelişmeleri kaynaklı olarak otomobil grubunda gözlenen yüksek fiyat artışı ile beyaz eşya ve mobilyaya yönelik vergi indirimlerinin geri alınmasına bağlı olarak önemli bir oranda yükseldiğine işaret edilen raporda, "Bu dönemde, temel mal enflasyonunun yukarı yönlü seyrinde, döviz kuru gelişmeleri, geçici vergi indirimlerinin geri alınması, iktisadi faaliyetteki güçlü seyir ve giyim kaynaklı yöntemsel etkiler öne çıkmıştır." denildi.
Son 2 ayda güçlü artış kaydeden enerji fiyatlarının ekimde de yüzde 1,78 ile belirgin bir oranda yükseldiği belirtilen raporda, döviz kuru ile petrol ve diğer girdi fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak sırasıyla yüzde 3,15 ve 4,20 artan akaryakıt ve tüp gaz fiyatlarının, bu dönemde de enerji enflasyonundaki yükselişin ana sürükleyicileri olduğu kaydedildi.
Enerji fiyatlarının kasımda da yükselmesi bekleniyor
TCMB'nin Ekim Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, enerji grubu yıllık enflasyonunun 0,93 puan yükselerek yüzde 10,61'e ulaştığı belirtilerek, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Yakın dönemdeki kur ve petrol fiyatı gelişmeleri çerçevesinde enerji fiyatlarındaki yukarı yönlü seyrin kasım ayında da sürmesi beklenmektedir. Ekim ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar yüzde 1,97 artmış, grup yıllık enflasyonu 0,24 puan yükselerek yüzde 12,74 olmuştur. Bu gelişmede, yıllık enflasyonu yüzde 11,68'e ulaşan işlenmiş gıda etkili olurken, bu grupta özellikle tereyağı, peynir ve diğer süt ürünleri ile çay fiyatlarındaki aylık artışlar dikkat çekmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları kırmızı et öncülüğünde gerilemeye devam etmiştir. Taze meyve ve süt fiyatlarında ise belirgin artışlar gözlenmiştir. Bu gelişmelerle taze meyve ve sebze dışı gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 13,00'e yükselmiştir."
Yurt içi üretici fiyatlarının ekim ayında yüzde 1,71 arttığı, yıllık enflasyonun 1 puan artışla yüzde 17,28 olduğu belirtilen raporda, bu gelişmelerde döviz kuru ve başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışların belirleyici olduğu, yıllık enflasyonun imalat sanayisinde yüzde 18,86'ya yükseldiği, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi alt grupları geneline yayılan fiyat artışlarına bağlı olarak yüzde 14,66 olduğu kaydedildi.
Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğiliminin arttığı aktarılan raporda, "Ana sanayi gruplarına göre ekim ayında fiyatlar ara malı ve sermaye mallarında güçlü bir oranda artarken, dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında görece ılımlı artışlar kaydetmiştir. Ara malı fiyatlarındaki belirgin artışta ana metal, kimyasal, plastik ve kağıt ürünleri, sermaye malı fiyatlarında ise motorlu kara taşıtları, metal yapı ürünleri ve makine imalatı öne çıkmıştır." denildi.
Dayanıklı tüketim malı fiyatlarının mobilya kaynaklı arttığına işaret edilen raporda, dayanıksız tüketim malı fiyatlarının ise giyim, ayakkabı, tekstil ve süt ürünlerine bağlı olarak yükseldiği kaydedildi.
Raporda, TL'deki değer kaybı ve emtia fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının güçlü seyrini koruduğu vurgulandı.
