Türkiye sınırını ihlal eden Rus uçağının düşürülmesi ile tırmanan krizde Rusya hemen kapıları kapattı. Rusya'ya ne mallar ne işadamları girebiliyor. Yüzlerce TIR Rus gümrüklerinde bekliyor. Çoğunluğu işadamlarından oluşan Türk yolcular ülkeye alınmayıp, geri gönderiliyor. Deniz yolu da kapatıldı. Samsun'dan kalkıp Novorossiysk Limanı'na giden 100 TIR'lık Ro-Ro gemisi açık denizde durdurularak, zorunlu beklemeye alındı.
UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, Rus gümrüklerinin Türk TIR'ları için tam tespit uygulamasına geçtiğini belirterek, "Önceden giriş yapan 100 TIR'ın 2'si aranıyordu, şimdi 100 TIR'ın 100'ü de aranıyor" dedi.
Uygulamalardan en çok tekstil, makine ve gıda sektörü etkilendi. SABAH'ın ulaştığı bilgilere göre, şu anda gümrükte bekleyen malların piyasa değeri 30 milyon doları aşıyor. Rus gümrüklerinde bekletilen mallar arasında Türk makineleri de bulunuyor. Rusya'nın "sayım var" gerekçesini sunduğunu belirten Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran "Rusya'ya olan makine ihracatında zaten yüzde 50'den fazla düşüş var. Hal böyleyken bir de gümrük sorunları ticareti daha da zora sokacaktır" diye konuştu.
Rusya'daki kriz nedeniyle ihracatı azalmayan tek sektör tarımdı. Ancak şu anda gümrükte bekleyen TIR'ların birçoğu yaş-meyve sebzeyle ilgili. İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Latif Ünal, "İlk refleksle hareket etmek istemiyoruz, bekliyoruz" dedi.
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri eski Başkanı ve Türkmenoğlu Narenciye'nin sahibi Mustafa Türkmenoğlu ise "Rusya gümrüklerde iş yavaşlattı. Piyasada endişe hakim" dedi.
ZONGULDAKLI FİRMALAR TEDİRGİN
Gemilerinin Rusya'da sıkı denetim altında olduğunu ifade eden gümrük firmaları, endişeli olduklarını belirttiler. Türkiye'nin Rusya ve Ukrayna'ya dışsatım için kullandığı Zonguldak Limanı'nda firmalar endişeli bekleyişlerini sürdürüyor. İki memleket arasında başlayan süreçle beraber Rusya'da bulunan gemilerinin sıkı kontrol altına alındığını belirten firma yetkilileri, Rusya'nın tutumunu yakından takip ediyor.
"RUSYA GEMİLERİMİZİ ALMIYOR"
Rusya'nın gemilerini limana almadığını söyleyen gümrük firması yetkilisi Uğur Sütçü, yaşanan sürecin kendilerini fazlasıyla etkileyeceğini söyledi. 2023 seneyi öncesi Türkiye üzerine oyunlar oynanmaya çalışıldığını söyleyen Sütçü, Zonguldak Limanı'nın da gelişmelerden menfi etkileneceğini ifade etti. Sütçü, "Rusya gemilerimizi almıyor. Şu anda içeriye almıyor. Bekleyen gemiler mevcut. Bir sıkıntı olacak fakat bizim çalışmalarımız ağırlıklı olarak Ukrayna olduğu için Kırım'a giden gemilerimiz mevcut. Onlarda sıkıntı yaşayacağız. Ama bizi haliyle çok etkileyecek. Putin'in açıklaması da oldukça ağır. Bir de Türkiye üzerine oynanan oyunlar mevcut. Cumhurbaşkanı 2023 söylüyor. O tarihte Lozan Antlaşması bitiyor. O antlaşmanın sonu geliyor. Boğazlar bize geçecek. Musul, Kerkük bize geçecek. Türkiye'nin başını belaya sokmak istiyorlar. 2023'ten evvel Türkiye'yi bir şeylere karıştırmak istiyorlar. Biz narenciye ağırlıklı dışsatım yapıyoruz. Fakat Kırım'a farklı ürünler de gidiyor. Bu illa ki bizi etkiler. Rusya sadece Türkiye'ye 800 vasıta için izin veriyor. Zonguldak'ın zaten fazla bir geliri yok. Kömür de bitmek üzere, bu sıkıntılar Zonguldak'ın başını epey ağrıtacak" diye konuştu.
"FİRMALAR MAL GÖNDERMEDE TEMKİNLİLER"
Gümrük firması yetkilisi Mustafa Çakır ise Türkiye'nin sergilediği tutumun ticaretten daha mühim olduğunu ifade etti. Rusya'nın yaş sebze meyvede en fazla ithalatını Türkiye'den yaptığını söyleyen Çakır, başlayan yeni süreçle beraber ihracatçı firmaların temkinli olduğunu söyledi. Ticari düşünürsek istatistiki konuşuyorlar. Rusya'daki arkadaşlarımızla görüşüyoruz. Veya yazarların yorumlarını okuyoruz. Rusya'nın bize doğalgaz ihracatı, Türkiye'nin Rusya'ya birinci kalem olarak yaş sebze meyve ihracatı mevcut. Bu konuda Rusya daha çok ziyan görür gibi yorumlar mevcut. Ben bireysel olarak bu sabahtan itibaren bunu hissetmeye başladım. Rusya'da bir gemim mevcut. Gemi tahliye yapamıyor. Bir hafta evvel tuz gemisi gönderdim. Şu an çok sıkı denetimler altındalar. Zorluk çıkartma politikaları oluyor. Sonuç inşallah hayırlı olur.
"SIKINTIYI HİSSETMEYE BAŞLADIK"
Zonguldak Limanı'nın yaşanan gelişmelerden menfi etkileneceğini aktaran Çakır, "Ticari konuda da şu an ben Zonguldak Limanı olarak hissetmeye başladım. Türkiye dışsatım bazında yaş sebze meyve bazında en büyük kalemini Rusya'ya yapıyor. Yanlış bilmiyorsam Rusya en fazla Türkiye'den alıyor. Tabi devlet politikaları mevcut. Hem Rusya hem de Türkiye açısından bakıp göreceğiz. Bugünden itibaren sıkıntıyı hissetmeye başladık. Herhangi resmi anlamda bir şey olmasa da ihracatçı firmalar mal gönderme konusunda temkinliler. Zaman her şeyi gösterecek" şeklinde konuştu. Zonguldak Limanı, Rusya için de stratejik bir konumda bulunuyor. Rusya'dan kalkan gemilerde yolculuk yapan TIR'lar Zonguldak Limanı'ndan Türkiye'ye giriş yapıyor. Türkiye'den Rusya'ya gidecek ürünlerin büyük bölümü de Zonguldak Limanı'ndan gönderiliyor. Zonguldak Limanı'ndan sadece Rusya ve Ukrayna'ya gemiler kalkıyor.
Deniz Haber Ajansı
