İçişleri Bakanlığı İç Güvenlik Stratejileri Dairesi Başkanlığınca hazırlanan "Kriz İletişim Yönetimi Rehberi" ile terör, güvenlik, doğal afet, iş kazası, halk sağlığı ve yangın gibi kriz durumlarının iletişim yönetim sürecine ilişkin genel bir model oluşturulması amaçlanıyor.
Rehberle; terör, güvenlik, doğal afet, iş kazası, halk sağlığı ve yangın gibi kriz durumlarının iletişim yönetim sürecine ilişkin genel bir çerçeve teşkili hedefleniyor.
Kriz yönetimi ile kriz iletişimi yönetiminin farklılığını ortaya koyan ve kriz iletişim yönetimine odaklanılan rehberle basın-kamu kurumları arasındaki ilişkilerde "tanıdık olma", "kişisel bağlantıları kullanma" gibi eşitsiz, kişiye bağlı, plansız ve günü kurtarmaya dönük bir yaklaşımdan, kurumsallaşmış, iyi planlanmış ve yöntemli bir düzeye geçiş amaçlanıyor.
Bir krizin ortaya çıktıktan sonra yönetilmesinin zor olduğu ve kriz yönetiminde yaşanan sorunların temelinde hazırlıksız olmanın yattığı vurgulanan rehberde, kriz iletişiminde hazırlık aşaması üzerinde duruluyor.
Çağın ihtiyaçlarıyla uyumlu olarak medya ve yeni medya iletişimine odaklanılan rehberde, toplumların, olanlara ilişkin bilgilere kitle iletişim araçlarından ve internet tabanlı kaynaklardan eriştiğine işaret ediliyor.
Kriz zamanlarında iletişim yönetiminin önemine değinilen rehberde, basın ve kamuoyuna yönelik iletişim çalışmaları planlanırken ve uygulanırken dikkat edilmesinin yararlı görülen temel ilke ve öneriler de ortaya konuluyor.
"Öncü bilginin algıyı şekillendirdiği akıllarda tutularak ivedilikle kriz masası kurulmalı"
Rehberde şu öneri ve uyarılar yer alıyor:
"Öncü bilginin algıyı şekillendirdiği akıllarda tutularak ivedi bir şekilde kriz masası kurulmalı ve basın kuruluşları ile bağlantıya geçilmelidir. Kamuoyuna yapılan açıklamalarda adli süreci etkileyecek ifadelerden kaçınılmalıdır. Yapılan açıklamaların masumiyet karinesine zarar vermeyecek şekilde tasarlanmasına özen gösterilmelidir. İletişim çalışmalarının toplumun algısını doğrudan şekillendirebilecek algı yönetimi, toplum mühendisliği ya da propagandist çalışmalar olarak değerlendirilmemesi önem taşımaktadır. Basın mensupları ve kamuoyunun bilgi edinme hakkında saygı gösterilmelidir. Konunun hassasiyetine göre gizli kalması gereken bilgi ve durumlar olabilmektedir. Ancak böyle durumlarda dahi kamuoyu ile paylaşılabilecek düzeyde bilgi üretilmeli ve paylaşılmalıdır.
Kriz durumunda yapılan açıklamaların her zaman beklenen karşılığı bulamayabileceği dikkatlerden kaçmamalı, mesajların doğru anlaşılıp anlaşılmadığına ilişkin takip çalışmaları yapılmalı ve hedef kitleye ulaşabilmenin çeşitli yolları aranmalıdır. Kurumların mevcut iletişim birimlerinin kriz iletişimi odaklı bir şekilde yeniden yapılandırılması, kriz yönetimine yönelik işlevlerinin gözden geçirilmesi ve birimlerin çalışma süreçlerinin planlanması tavsiye edilmektedir. Kurumlar arası koordinasyonun etkinliğini artırmak ve kriz zamanlarında zaman kazanmak amacıyla, valilik basın ve halkla ilişkiler birimlerinde il genelinde bağlantı noktalarının yetki, sorumluluk ve iletişim bilgilerini içeren güncel listeler oluşturulmalıdır."
Eğitim verilmeye başlandı
Rehberde ortaya konulan "hazırlıklı olma" yaklaşımı temel alınarak İç Güvenlik Stratejileri Dairesi Başkanlığınca valiliklerin ilgili personeline kriz iletişim yönetimi eğitimi verilmesi planlandı. Ocak-nisan arasında 40 il valiliğince belirlenen kriz döneminde karar alma yetkisi bulunan 600 personele teorik ve uygulamalı iletişim ve kriz iletişim yönetimi eğitimi verilmesi hedeflendi.
Programın uygulanmasına Mardin ve Diyarbakır'daki eğitimlerle başlandı. Projenin ilk etabındaki eğitimlere Mardin, Diyarbakır, Şırnak, Batman ve Siirt valiliklerinde görevli 81 personel katıldı.
Eğitimlerde krizi yönetmedeki süreç de anlatılıyor
İç Güvenlik Stratejileri Dairesi Başkanlığı uzmanlarınca verilen, iki oturumdan oluşan eğitim programı kapsamında iletişim ve kriz iletişim yönetimi hakkında teorik bilgiler aktarıldı, uygulama yaptırıldı.
Eğitimlerde krize; örgütlerin hedeflerini, amaçlarını ve mevcudiyetini tehdit eden, önleyici tedbirleri yetersiz kılabilecek ani, hızlı ve olumsuz değişikliklere de yer verildi.
Ayrıca krizlerin, yönetilmesinin zor ve gerilimli ortamların doğmasına sebebiyet verebildiğine değinildi.
Eğitimlerde, kriz yönetim sürecinin esasları şöyle anlatıldı:
"Olası bir krize hazırlıklı olmakla başlayan kriz yönetimi, 'krize hazırlık yapma süreci', 'kriz yaratan durumun kontrol altına alınma süreci' ve 'normalleşme ve değerlendirme süreci' olarak üç aşamaya ayrılıyor. Proaktif ve reaktif yaklaşımlar izlenebilen kriz yönetiminde, proaktif bir yaklaşım geliştirmek, kriz yaşanmadan önce gelen sinyalleri doğru değerlendirmek ve gerekli tedbirleri almak kritiktir. Tedbir alan bir örgüt yaşanan ya da oluşum sürecinde olan bir kriz durumundan en avantajlı şekilde çıkılabilecektir. Krizle karşılaşıldığı anda yerine getirilmesi gereken faaliyetlerin bir planının yapılması, kriz yönetiminin en önemli aşamalarından biridir.
Krize ilişkin faaliyet planları somut, erişilebilir, katılımcı ve ayrıntılı olmalıdır. Kriz yönetim planı yazıya dökülmeli, paydaşlar belirlenmeli, kriz yönetim ekibi oluşturulmalı ve görev dağılımı önceden yapılmalıdır. Kriz yaratan durumun ve oluşturduğu zararların ortadan kaldırılması için gerekli tespit, hazırlık, koordinasyon ve denetim aşamaları döngü şeklinde takip edilmelidir. Paydaşlar arasındaki koordinasyona ayrıca önem verilmelidir. Krizin aşılmasının ardından normalleşme sürecine geçilmeli, krize ve yönetimine ilişkin değerlendirmeler yapılmalıdır."
